Linda Kampman-Piening

Carmelleerlingen brengen geschiedenis hotel ’t Kruisselt in De Lutte in beeld: vroeger luxueus buitenhuis voor gegoede familie

DE LUTTE – Honderd jaar geleden was hotel ’t Kruisselt aan de voet van de Tankenberg een luxueus buitenverblijf voor Mien Broese van Groenou en haar echtgenoot Jan Richard van Wulfften Palthe. Deze Hagenezen bezochten de villa, geheel in de stijl van de vroegere Engelse landhuizen, tijdens hun vakanties om de drukte van de grote stad te ontvluchten.

Met slechts twee overgebleven foto’s van de villa uit 1920, eentje van de voorkant en eentje van de achterkant, trok de huidige directeur van ’t Kruisselt, Linda Kampman, aan de bel bij geschiedenisdocent Jan Heemstra van het Twents Carmellyceum. Ze wilde graag meer weten over de geschiedenis van het fraaie pand aan de Bentheimerstraat tussen De Lutte en Oldenzaal.

Examenwerkstuk

Heemstra heeft vervolgens de 5-VWO leerlingen Lydia Reerink en Kick Segerink weten te interesseren hier hun examenwerkstuk aan te wijden. „Een uitdaging voor ons. Vooral omdat er buiten die twee foto’s om weinig bekend was,” vertelt Lydia, die samen met Kick vele bronnen raadpleegde om zoveel mogelijk informatie boven water te krijgen.

De twee stuitten al snel op het bestaan van Wolter Broese van Groenou, vader van Mien. Deze dandy-achtige pater familias, geboren in 1842, was zeer gesteld op het bijeenhouden van zijn grote familie. Wolter Broese vocht in de Atjeh-oorlog in Nederlands-Indië en trouwde daar met Jeannette Wieseman, dochter van een suikerplanter.

Gigantisch vermogen

Wolter ging er werken voor zijn schoonvader en de Wiesemannen en de Broeses bouwden er een gigantisch vermogen op. Jan Heemstra: „In 1890 vertrokken ze samen naar Nederland en Wolter ging er met vrouw en zeven kinderen wonen in Den Haag, in de buurt die Louis Couperus beschrijft in zijn romans over deftige families rond de eeuwwisseling, zoals in zijn klassieker Eline Vere. Mien Broese was de oudste dochter van Wolter. Het was voor Wolter Broese vanzelfsprekend dat zijn dochters een beroepsopleiding gingen volgen. Zowel Wolter als Mien spanden zich enorm in voor de vrouwenbeweging en het vrouwenkiesrecht.

De achterzijde van Huize ’t Kruisselt ruim een eeuw geleden. ©

Aletta Jacobs

Zo ontmoette Mien vechtster voor vrouwenrechten Aletta Jacobs. Er ontstond een innige band. Zó hecht dat Aletta Jacobs in het laatste jaar van haar leven inwoonde bij Mien en Richard van Wulfften Palthe in Den Haag en zeer waarschijnlijk dus in haar ‘vrije tijd’ ook vertoefd heeft op ’t Kruisselt. Aletta Jacobs stierf in 1929. Er zijn foto’s bewaard gebleven waarop Mien met Aletta Jacobs is te zien.

Een uitdaging voor ons, vooral omdat er buiten die twee foto’s om weinig bekend was,

Lydia Reerink, leerling TCC

Wolter Broese liet meerdere buitenvilla’s bouwen. Architect voor deze villa’s was familielid Adolf Broese van Groenou. Het nastreven van het Engelse landhuis was zijn ideaal. Tegelijk met de bouw van ’t Kruisselt begon ook de bouw van villa ‘Groenouwe’ bij Loenen op de Veluwe.

Over die villa, die veel groter was dan ’t Kruisselt, is meer bekend. Lydia: „Dat huis was werkelijk een paleis. Buiten de gemeenschappelijke ruimtes waren er een bibliotheek, een biljartkamer en een muziekkamer. Ook waren er aparte vertrekken voor het personeel en speelkamers voor de kinderen.”

Huisconcerten

Uit bronnen over villa Groenouwe vernamen Kick en Lydia onder meer over lunches voor zeventig personen. Die waren voor Wolter Broese geen uitzondering. Dienstmeisjes in paarse japon met witte schort en muts dienden het eten op. In de avonduren waren er vaak huisconcerten of werd door de kinderen toneel gespeeld of cabaret opgevoerd. Vlak voor het einde van de Tweede Wereldoorlog ging villa Groenouwe verloren door brand.

De leerlingen concluderen dat het leven op ’t Kruisselt zich ook enigszins op die manier afgespeeld moet hebben. In 1958 werd het landhuis bij De Lutte geheel gerenoveerd. Alleen de trap van de kelder naar boven is nog in oorspronkelijke stijl behouden gebleven. „Dat is zeker”, zegt Linda. „We kunnen het zien aan het houtsnijwerk. En ook de lambrisering is nog origineel.”

Linda Kampman van ’t Kruisselt is blij met het historisch boekwerk. Ze vindt het zowel voor haar hotelgasten als voor andere geïnteresseerde fijn dat er even voorbij de receptie een plek is ingericht waar de bezoekers over de historie kunnen lezen.

De wat sombere uitstraling van de voorzijde van Huize ’t Kruisselt anno 1920. © hotel ’t Kruisselt

Mooi cijfer

Lydia en Kick hebben een fotocollage samengesteld die een sfeerbeeld geeft van hoe het leven er destijds aan toe ging. Met in het middelpunt een foto van Wolter Broese.  De op 1 juli geopende expositie, waar ook het boekwerk in te zien is, is blijvend. En Lydia en Kick werden voor hun twee jaar lange onderzoekswerk beloond met een mooi cijfer. Hun docent Jan Heemstra gaf er een dikke 8,5 voor.

De trap van de kelder naar boven is in de oorspronke­lij­ke stijl, dat kunnen we zien aan het houtsnij­werk

Linda Kampman, directeur ’t Kruisselt

Terug naar overzicht

Wenst u meer informatie of heeft u een vraag?

Neem dan contact op met onze receptiemedewerkers via 0541 551 567 of mail naar info@kruisselt.nl

Neem contact op